A. de Swaan. Uitgaansbeperking en uitgaansangst. Over de verschuiving van bevelshuishouding naar onderhandelingshuishouding. De Gids, 142, pp. 483-503, 1979.

Rede bij de aanvaarding van het ambt van hoogleraar in de sociologie aan de Universiteit van Amsterdam, 28 mei 1979.

 Mensen maken moeilijkheden met elkaar en met zichzelf. Dat is al lang zo en het zal ieders tijd wel uitduren. Dat zij die moeilijkheden maken, kunnen maken en niet niet kunnen maken, dat is een wezenskenmerk, gegeven met de constitutie van de menselijke soort.
Maar die moeilijkheden veranderen ook, met de veranderingen in de verhoudingen waarin mensen tot elkaar staan. Zulke moeilijkheden van mensen met elkaar en met zichzelf zijn voor velerlei uitleg vatbaar:
Binnen een gegeven samenleving kunnen sommige moeilijkheden gelden als onvermijdelijk en andere als te verhelpen, sommige als kleinigheden en andere als onverdragelijk. Sommige worden opgevat als noodlot, als resultaat van erfelijke aanleg of van eigen schuld, als aanstellerij, of als bestraffing, loutering of teken van uitverkiezing. Lees meer